Sơ lược về các mô hình trong tất định trong dự báo thủy văn

1. Mô hình hộp đen:
- Mô hình hộp đen là một hệ thống mà thông tin có sẵn về hệ thống là không có.
- Trong mô hình này, ta xem lượng mưa lưu lượng tuyến trên như là hàm vào. Lưu
lượng ở mặt cắt cửa ra như là hàm ra. Đường tập trung nước xem là hàm chuyển
hóa.
- Mô hình hộp đen chủ yếu được sử dụng đi tìm ảnh hưởng của hệ thống như: lưu
vực sông hoặc đoạn sông thông qua lượng vào và ra thực đo.
- Mô hình chưa chú ý đến bản chất vật lý của hiện tượng.

2. Mô hình hộp xám:
- Trong mô hình hộp đen, ta không biết thông tin chứa bên trong hệ thống. Mô
hình nhận thức đã xét tới một số quá trình vật lý bên trong thủy văn như quá
trình mưa, quá trình thấm, quá trình bốc hơi…
- Trong tính toán dự báo lũ, mô hình Ssarr, Tank, Marine, Nam… được ứng dụng
rộng rãi, ngày càng phát triển thêm nhằm nâng cao chất lượng công tác dự báo.
- Mô hình Tank, Nam… còn được gọi là mô hình mưa dòng chảy.

3. Mô hình hộp trắng:
- Mô hình hộp trắng (hay còn gọi là hộp gương (glass box, clear box)) là một hệ
thống mà mọi thông tin cần thiết đều có sẵn.
- Mô hình được xây dựng với cấu trúc riêng, giải phương trình Saint Venant dòng
không ổn định trong sông, kênh… theo nhiều chiều, không tải hoặc có tải, xét
đến các quá trình thủy văn trong hệ thống nghiên cứu…
- Một số mô hình đã giải thành công nhiều bài toán thủy văn như: Vrsap, Kod,
HydroGis, Sogreah, Mike…

Tài liệu tham khảo: Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ dự báo viên khí tượng thủy văn